Procesy zapalne można również stwierdzić w kolanach, piętach, kostkach, łokciach i nadgarstkach.
Czym jest podagra?
Podagra to stan zapalny tkanek stawowych spowodowany wysokim stężeniem skrystalizowanego kwasu moczowego. Dnie w dłoniach i stopach towarzyszy ból, obrzęk i zaczerwienienie dotkniętego obszaru.
Co jest przyczyną podagry?
Synteza kwasu moczowego jest efektem ubocznym rozkładu puryn (substancji organicznych występujących w komórkach). Puryny są spożywane z alkoholem, owocami morza (tuńczyk, pstrąg, małże), czerwonym mięsem, mięsnymi produktami ubocznymi (np. wątróbką) i słodkimi napojami fruktozowymi.
W przypadku braku nieprawidłowości, kwas moczowy jest wydalany z organizmu wraz z moczem. Jeśli stężenie kwasu wzrasta do poziomu krytycznego, dochodzi do krystalizacji – tworzenia się moczanów. Kryształy moczanu gromadzące się w stawie i tkankach okołostawowych powodują stan zapalny i ból. Przyczyny podagry:
- niezrównoważona dieta (spożywanie pokarmów bogatych w puryny);
- nadwaga (im więcej komórek w organizmie, tym więcej moczanów może powstać w trakcie jego aktywności życiowej);
- wysokie ciśnienie krwi;
- choroby nerek, choroby serca
- zaburzenia metabolizmu;
- cukrzyca;
- urazy, operacje.
Czynnikiem sprzyjającym jest również menopauza. Hipotezy wymieniające psychosomatykę wśród przyczyn gromadzenia się kwasu moczowego i dny moczanowej są bezpodstawne, gdyż jej istnienie nie zostało potwierdzone przez oficjalną naukę.
Etapy rozwoju podagry
Istnieją trzy etapy rozwoju podagry. Terminowe wykrycie choroby na początkowym etapie jest utrudnione przez bezobjawowy przebieg. Z reguły choroba jest diagnozowana na drugim lub trzecim etapie.
| Stadia podagry | |
| Stadium | Cechy |
| Ostre dnawe zapalenie stawów | Najczęściej dotyczy jednego stawu. Choroba przebiega bez wyraźnych objawów. |
| Okres międzynapadowy | Ostre ataki podagry występują naprzemiennie z okresami bezobjawowymi. W miarę postępu choroby częstotliwość ataków wzrasta. |
| Stadium przewlekłe | Kryształy moczanu tworzą nagromadzenia (tofusy), które są zlokalizowane w stawach, kościach, chrząstkach i mogą powodować uszkodzenia, deformacje stawów |
Napady trwają od pięciu do siedmiu dni. Okresy remisji trwają kilka tygodni, miesięcy lub lat.
Objawy podagry u kobiet i mężczyzn
Głównym objawem podagry u mężczyzn i kobiet jest nagły ból stawu, występujący głównie w nocy. Inne objawy podagry:
- zapalenie, zaczerwienienie, obrzęk stawu;
- zwiększona wrażliwość na dotyk i temperaturę;
- ograniczona ruchomość;
- gorączka.
Powikłania podagry obejmują zapalenie stawów, kamicę moczową, złamania i zaciśnięcie nerwu. Jeśli dna na dużym palcu u nogi i innych obszarach nie jest leczona, zwiększa się podatność organizmu na infekcje, wzrasta ryzyko nefropatii (choroby nerek spowodowanej wysokim ciśnieniem krwi), a jakość życia spada.
Jak wygląda podagra?
Podczas ataków dotknięty obszar powiększa się i czerwienieje. W ostatnich stadiach podagry na dłoniach i stopach wyraźnie widoczne są tofusy, zgrubienia i zdeformowane stawy. Jak wygląda podagra, można zobaczyć na zdjęciu.
Czego boi się podagra?
Zaostrzenia podagry występują z powodu nadmiernego spożycia pokarmów bogatych w purynę, a także urazów i operacji. Niekorzystnymi czynnikami są również rygorystyczne diety i odwodnienie (podagra „boi się" zdrowego stylu życia).
Jakie badania zrobić w przypadku podagry?
Diagnoza podagry jest przeprowadzana w ramach konsultacji z lekarzem-traumatologiem (chirurgiem urazowym). Lekarz może skierować na dodatkowe badania. Badania w przypadku podagry:
- laboratoryjne badania krwi (w celu określenia stężenia kwasu moczowego)
- USG (w celu wykrycia kryształów moczanu w stawach);
- badanie płynu stawowego (pobranie płynu z chorego stawu za pomocą specjalnej igły, a następnie zbadanie go pod mikroskopem);
- badanie RTG (badanie rentgenowskie w przypadku dny moczanowej pozwala ocenić stan dotkniętych stawów).
Diagnozę można uzupełnić o tomografię komputerową (uwidacznia złogi moczanowe). W przypadkach, gdy pacjent nie jest w stanie odwiedzić lekarza w celu monitorowania leczenia, można przeprowadzić konsultację wideo online z traumatologiem.
Metody leczenia podagry
Trwałe wyleczenie podagry jest dość trudne, ponieważ zniszczenie tkanek stawów jest nieodwracalne. Jednak odpowiednio dobrane leczenie pozwala zapobiec obniżeniu jakości życia. Leczenie podagry pomaga złagodzić obrzęk, zmniejszyć ból, stan zapalny i zapobiec powikłaniom. Leczenie podagry:
- leki przeciwzapalne;
- środki przeciwbólowe;
- kortykosteroidy (tabletki lub zastrzyki dostawowe).
W leczeniu dny stosuje się również leki obniżające poziom kwasu moczowego w organizmie. W celu złagodzenia objawów na dotknięty obszar można przykładać lód. Leczenie dny moczanowej odbywa się głównie w domu (hospitalizacja nie jest wymagana).
Jak zapobiegać podagrze?
Zapobieganie podagrze obejmuje zwiększenie spożycia wody (w celu przyspieszenia wydalania kwasu moczowego), zmniejszenie ilości pokarmów i napojów o wysokiej zawartości puryn. Zaleca się rezygnację z alkoholu. W razie potrzeby należy skonsultować się z dietetykiem w sprawie korekty diety i nadwagi, unikać urazów i nadmiernego obciążenia stawów.
Dieta na podagrę: menu z przepisami
Racjonalna dieta w przypadku podagry pomaga obniżyć poziom kwasu moczowego i normalizować masę ciała. Dieta dla podagry:
- spożywanie owoców, warzyw, produktów pełnoziarnistych;
- unikanie napojów i żywności o wysokiej zawartości fruktozy (np. soków owocowych), słodyczy, pieczywa;
- ograniczenie spożycia tłustych produktów mlecznych, czerwonego mięsa (wieprzowina, jagnięcina, wołowina), tłustego drobiu, produktów ubocznych z mięsa;
- spożywanie chudego mięsa i produktów zbożowych bogatych w białko;
- ograniczenie spożycia tuńczyka, sardynek, małży, sardeli.
Zaleca się uzupełnienie diety o produkty zawierające witaminę C (kwas askorbinowy znajduje się na liście witamin przepisywanych na dnę). Konieczne jest również zmniejszenie wielkości porcji i unikanie przejadania się. Ograniczenia nie są rygorystyczne i pozwalają urozmaicić menu dny moczanowej. Niektóre pokarmy i napoje pomagają obniżyć poziom kwasu moczowego w organizmie. Na przykład kawa (od jednej do trzech filiżanek dziennie) może być spożywana w przypadku dny moczanowej przy braku przeciwwskazań medycznych.
