Co to jest plama soczewicowata?
Plama soczewicowata to defekt skóry związany z przyspieszoną produkcją melaniny w komórkach. Zwiększone wytwarzanie pigmentu prowadzi do powstawania brązowych plam na ciele. Plamy barwnikowe są łagodne, ale choroba może przekształcić się w złośliwe narośla skórne (czerniak, rak podstawnokomórkowy).
Jakie są objawy plam soczewicowatych?
Zadaj pytanie dermatologii «Doctorpro»
Brązowe plamy pigmentowe na ciele są głównym objawem schorzenia. Często pigmentacji nie towarzyszą dodatkowe symptomy. Nowotwory mogą różnić się odcieniem, rozmiarem, kształtem i liczbą. Jeśli plama soczewicowata łuszczy się, zmienia kontury i kolor, należy skonsultować się z dermatologiem.
Jak wygląda plama soczewicowata (wątrobowa)?
Przebarwienia wyglądają jak płaskie, lekko wklęsłe, okrągłe plamy o różnej średnicy i kolorze (od jasnobrązowego do ciemnobrązowego). Często lentigo rozwija się na twarzy, dłoniach, ramionach, barkach, stopach i plecach z powodu ekspozycji na słońce.
Rozmiar plamy waha się od wielkości piega do formacji o średnicy 13 mm. Plamy barwnikowe mogą grupować się i nieznacznie unosić nad skórą. Na poniższych zdjęciach można zobaczyć, jak wygląda plama soczewicowata.
Dlaczego tworzą się plamy wątrobowe?
Plamy soczewicowate mogą być związane z predyspozycjami genetycznymi i obecnością piegów u członków rodziny. Inne przyczyny plam soczewicowatych na ciele:
- ostuda (melasma, zaburzenie syntezy pigmentu melaniny);
- ekspozycja na słońce;
- choroby nadnerczy, w których organizm wytwarza niewystarczające ilości hormonu kortyzolu (choroba Addisona);
- zmiany hormonalne w okresie dojrzewania czy menopauzy;
- przyjmowanie leków (doustnych środków antykoncepcyjnych), które powodują nadwrażliwość na światło;
- niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego;
- zaburzenia tarczycy.
Plamy mogą wystąpić także po trądziku z powodu naruszenia mikrokrążenia krwi w obszarze zapalenia. Przebarwienia na twarzy mogą pojawić się w dowolnej części skóry: na górnej powiece, policzku, czole.
Jakie są formy plam soczewicowatych?
Lentigo jest często nowotworem łagodnym, ale cechy skóry, dziedziczność i liczne znamiona na skórze mogą prowadzić do rozwoju złośliwej zmiany. Rodzaje plam soczewicowatych na ciele:
- plama słoneczna. Występuje z powodu ekspozycji na promienie ultrafioletowe, często dotykając twarzy, szyi, ramion, dekoltu i grzbietów dłoni. Kolor waha się od jasnobrązowego do ciemnobrązowego, a zmiana może zwiększać swój rozmiar;
- plama wrodzona. Pojawia się w wielu miejscach i rozprzestrzenia się po całym ciele. Plamy mogą być duże i przekształcić się w zmiany złośliwe;
- plama młodzieńcza. Pojawia się w dzieciństwie i okresie dojrzewania, może wystąpić na dowolnej części skóry. Plamy mogą być pojedyncze lub mnogie. Dokładna przyczyna pigmentacji młodzieńczej nie jest znana;
- plama starcza. Często występuje na twarzy i dłoniach z powodu działania promieni ultrafioletowych. Plamy pigmentowe mają płaski kształt i niewyraźne kontury.
Osobno wyróżnia się plamy soczewicowate zwykłe, które obejmują pojedyncze lub mnogie zmiany skórne. Pigmentacja jest obecna przy urodzeniu lub rozwija się we wczesnym dzieciństwie.
Plama soczewicowata słoneczna
Plama soczewicowata słoneczna to forma pigmentacji spowodowana ekspozycją na promienie ultrafioletowe. Przebarwienie może być również związane z niedoborem lub nadmiarem hormonów, dziedzicznością lub urazem skóry. Zmianom nie towarzyszą żadne dodatkowe objawy poza częściową utratą elastyczności skóry.
Plamy pigmentowe występują na odsłoniętych obszarach (twarz, górna część pleców, ramiona, okolice dekoltu). Plama soczewicowata słoneczna ma wyraźne granice i owalny kształt. Rozmiar nowotworu wynosi od pięciu milimetrów i może się zwiększać. Kolor pigmentacji (od jasnożółtego do ciemnobrązowego) jest indywidualny dla każdej osoby.
Leczenie lentigo słonecznego polega na stosowaniu produktów z retinoidami. Aby usunąć plamę soczewicowatą, zaleca się codzienną pielęgnację skóry (środki oczyszczające i nawilżające, filtry przeciwsłoneczne). W centrach medycznych Doctorpro przebarwienie można usunąć za pomocą ciekłego azotu, który zamraża górną warstwę skóry.
Wrodzone plamy soczewicowate
Główną przyczyną występowania plam soczewicowatych wrodzonych jest dziedziczność. Plamy barwnikowe są często zlokalizowane na tułowiu, są duże i pojawiają się w wielu formacjach. Nie ma żadnych dodatkowych objawów wrodzonego lentigo.
W celu leczenia plam wątrobowych lekarz może przepisać zewnętrzne środki wybielające czy preparaty z kwasem salicylowym. Wrodzone plamy soczewicowate można usunąć za pomocą ciekłego azotu.
Młodzieńcze plamy soczewicowate
Przyczyna pojawienia się plam pigmentowych w młodym wieku nie została ustalona. Promienie ultrafioletowe nie mają wpływu na powstawanie przebarwień. Plamy soczewicowate młodzieńcze mają postać pojedynczych lub mnogich ciemnobrązowych punktów o okrągłym bądź owalnym kształcie. Nowotwory charakteryzują się gładkimi krawędziami i mogą mieć średnicę 3-15 mm. Zmianom nie towarzyszą dodatkowe objawy.
Leczenie przebarwień powstałych w młodym wieku w Centrach Medycznych Doctorpro obejmuje stosowanie produktów z kwasem glikolowym lub salicylowym, a także wybielaczy skóry. Jeśli leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, lekarz może zalecić usunięcie zmian ciekłym azotem lub metodą fal radiowych.
Plamy soczewicowate starcze
Plamy starcze są spowodowane nadmierną aktywnością komórek pigmentowych wywołaną działaniem promieni ultrafioletowych. Ryzyko wystąpienia soczewicowatych plam starczych jest zwiększone u osób o jasnej karnacji.
Plamy soczewicowate pojawiają się na odsłoniętych obszarach (twarz, grzbiet dłoni, dekolt). Plamy wątrobowe mogą powiększać się i skupiać. Przebarwienia związane z wiekiem są płaskie, mają owalny kształt i średnicę do 13 milimetrów. Kolor zmian może wahać się od żółtobrązowego do ciemnobrązowego.
Leczenie plam starczych może obejmować zastosowanie kremów wybielających czy produktów retinoidowych. Terapia może również uwzględniać użycie ciekłego azotu.
Czy plama soczewicowata może być złośliwa?
Plamy soczewicowate powstałe w wyniku oparzeń słonecznych i urazów mogą przekształcić się w nowotwory złośliwe. Jedną z powszechnie występujących chorób jest LMM (lentigo maligna melanoma), czyli czerniak powstały ze złośliwej plamy soczewicowatej. Niebezpieczne zmiany pigmentowe można rozpoznać po nierównym konturze i nieregularnym kolorze. Nowotworom złośliwym może również towarzyszyć swędzenie i pojawienie się owrzodzeń na ich powierzchni.
Czerniak lentigo często rozwija się na otwartych obszarach ciała, które są narażone na działanie promieni słonecznych. Nowotwór złośliwy może jednak pojawić się też pod paznokciem. W początkowej fazie zmiana może pozostać niewidoczna, jednak po pewnym czasie płytka paznokcia zmienia kolor na ciemnobrązowy.
Jak diagnozuje się plamy soczewicowate?
Diagnoza plam soczewicowatych obejmuje konsultację z dermatologiem, podczas której lekarz bada nowotwór na skórze. Ponadto lekarz może zalecić badanie skóry oraz krwi i moczu. W procesie dermatoskopii plama soczewicowata jest oceniana za pomocą urządzenia optycznego z lupą. Dodatkowe badania pozwalają określić charakter przebiegu choroby oraz dobrać formę leczenia.
Jak leczy się plamy soczewicowate?
Metoda leczenia plam pigmentowych zależy od przyczyny ich wystąpienia i charakteru przebiegu. Jeśli nowotwór jest łagodny, lekarze przepisują terapię farmakologiczną lub leczenie małoinwazyjne. Metody leczenia plam soczewicowatych w centrach medycznych Doctorpro mogą obejmować:
- przyjmowanie leków;
- wycinanie falami radiowymi;
- usuwanie ciekłym azotem.
W centrach medycznych Doctorpro Wrocław i Doctorpro Łódź plamy soczewicowate można leczyć za pomocą leków, terapii falami radiowymi lub ciekłym azotem. Dermatolog przepisuje środki miejscowe w postaci kremów lub maści. Na życzenie pacjenta lub jeśli istnieją wskazania, lekarz może usunąć plamy soczewicowate za pomocą fal o wysokiej częstotliwości lub środka zamrażającego skórę.
Na czym polega leczenie farmakologiczne plam starczych?
Leczenie farmakologiczne plam starczych obejmuje stosowanie maści i kremów zawierających kwasy i środki wybielające. Leczenie farmakologiczne plam soczewicowatych może obejmować:
- kwas azelainowy. Spowalnia proces wzrostu plam pigmentowych i zapobiega zatykaniu porów;
- retinol. Pomaga pozbyć się plam starczych, wygładzając i rozjaśniając skórę;
- kwas askorbinowy. Kwas w ampułkach stosuje się na twarz, pomaga w pozbyciu się plam starczych poprzez hamowanie produkcji melaniny;
- kortykosteroidy. Spowalniają produkcję pigmentu melaniny;
- kwas nikotynowy. Wyrównuje koloryt skóry i rozjaśnia plamy starcze;
- tretynoina. Zapobiega i eliminuje pigmentację spowodowaną zaburzeniami hormonalnymi, uszkodzeniami słonecznymi i zmianami związanymi z wiekiem;
- kwas bursztynowy. Rozjaśnia trądzik i piegi, usuwa plamy starcze i normalizuje równowagę wodno-mineralną.
Dodatkowo dermatolog może przepisać leki z kwasem salicylowym lub kojowym. Kompleks leków może również zawierać witaminy C lub B3.
Na czym polega usuwanie plam soczewicowatych za pomocą fal radiowych?
Usuwanie plam wątrobowych falami radiowymi polega na wycięciu nowotworu bez uszkadzania zdrowej tkanki. Etapy usuwania zmian barwnikowych za pomocą fal radiowych:
- Lekarz dezynfekuje obszar środkiem antyseptycznym.
- Urządzenie wykorzystujące fale radiowe rozcina tkankę ruchem oscylacyjnym.
- Nowotwór jest odparowywany za pomocą fal radiowych.
- Przeprowadzana jest koagulacja (uszczelnianie) naczyń krwionośnych w celu szybszego gojenia.
Metoda leczenia falami radiowymi nie wymaga specjalnego przygotowania. Procedura trwa nie dłużej niż 20 minut i jest stosowana do usuwania nowotworów na dowolnej części ciała.
Jak usunąć plamy starcze za pomocą ciekłego azotu?
Kauteryzacja plam starczych ciekłym azotem jest wykonywana na każdej części ciała. Etapy usuwania plam soczewicowatych ciekłym azotem:
- Dermatolog oczyszcza obszar skóry środkiem antyseptycznym.
- Ciekły azot jest nakładany na plamy pigmentowe, zamrażając górne warstwy skóry.
- Niska temperatura zakłóca żywotną aktywność komórek i zatrzymuje dostarczanie pigmentu do zmiany barwnikowej.
- Nowotwór obumiera i kurczy się.
W ciągu dwóch tygodni wysuszona skorupa sama odpada, a obszar skóry nabiera normalnego koloru. Usuwanie plam starczych na twarzy i rękach azotem trwa do 30 minut. Przeciwwskazania do usuwania plam pigmentowych na twarzy obejmują choroby wirusowe (ostre infekcje wirusowe dróg oddechowych, grypa), cukrzycę i obecność alergii na niskie temperatury.
Jak całkowicie pozbyć się plam pigmentowych?
Całkowite usunięcie plam soczewicowatych z dowolnej części ciała można wykonać za pomocą małoinwazyjnych metod leczenia (usuwanie falami radiowymi, ciekłym azotem). Leki pozwalają zredukować plamy pigmentowe.
Czy plamy soczewicowate powracają po usunięciu falami radiowymi?
Plamy barwnikowe po usunięciu falami radiowymi nie powracają, ponieważ zmiana nowotworowa zostaje całkowicie odparowana. Produkcja melaniny może być aktywowana tylko wtedy, gdy plama pigmentowa nie będzie w pełni usunięta.
Zalecenia kliniczne dotyczące zapobiegania plamom soczewicowatym
Pojawieniu się plam pigmentowych spowodowanych promieniowaniem ultrafioletowym można zapobiec. Profilaktyka plam soczewicowatych powinna obejmować:
- stosowanie ochrony przeciwsłonecznej;
- unikanie ciągłej ekspozycji na słońce, solarium, łóżek opalających;
- noszenie czapek;
- unikanie kosmetyków, które mogą reagować ze słońcem.
Przyjmując leki, należy upewnić się, że nie zmniejszają one odporności komórek na niekorzystne działanie światła. Prawidłowo dobrać intensywność ochrony przeciwsłonecznej dla danego typu skóry pomoże dermatolog.
Czy można zarazić się plamami barwnikowymi od innej osoby?
Plamy soczewicowate nie są przenoszone z osoby na osobę. Pojawienie się plam pigmentowych wynika z ekspozycji na słońce, dziedziczności i zmian związanych z wiekiem.
