Czym są zawroty głowy?
Zawroty głowy to uczucie utraty równowagi i orientacji w przestrzeni. Może się wydawać, że otaczające obiekty poruszają się, a podłoże znika spod stóp. Zawroty głowy nie są odrębną jednostką chorobową, tylko objawem innych schorzeń – zwykle zaburzeń neurologicznych. Mogą również wystąpić w przypadku udaru cieplnego, długiego przebywania w upale lub w dusznym pomieszczeniu. Jeśli zawroty głowy utrzymują się przez kilka tygodni, należy umówić się na wizytę u neurologa.
Jakie są rodzaje zawrotów głowy?
Zawroty głowy mogą być przewlekłe lub tymczasowe. Mogą występować wtedy, gdy zmienia się temperatura otoczenia. Neurolodzy wyróżniają następujące rodzaje zawrotów głowy:
| Rodzaje zawrotów głowy | |
| Przedsionkowe | Polegają na wyimaginowanym krążeniu otaczających obiektów. Występują wskutek zaburzeń aparatu przedsionkowego (przy uszkodzeniach mózgu, udarze). |
| Psychogenne | Pojawia się niestabilność ciała, uczucie ciężkości w głowie. Rozwijają się pod wpływem stresu i zaburzeń psychicznych (depresja, nerwica). |
| Wazomotoryczne | Towarzyszy im wrażenie utraty równowagi i niewyraźne widzenie. Występują na skutek zaburzeń napięcia naczyń krwionośnych, przy nagłych skokach ciśnienia. |
| Pozycyjne | Krótkotrwała (do 60 sekund) utrata równowagi przy nagłej zmianie pozycji głowy i ciała |
Częste zawroty głowy mogą wskazywać na obecność schorzeń układu sercowo-naczyniowego (nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca). Ostre krótkotrwałe zawroty głowy mogą być oznaką fizycznego przeciążenia lub odwodnienia.
Przyczyny zawrotów głowy i dorosłych i dzieci
Zawroty głowy mogą być wywołane stresem, zmęczeniem, zmianą pozycji ciała.
Przyczyny zawrotów głowy
Inne przyczyny zawrotów głowy:
- сhoroby mózgu (wstrząs mózgu, guzy, udar mózgu);
- migrena;
- uszkodzenie nerwu słuchowego;
- skutki uboczne leków (hormonalnych, steroidowych);
- zakaźne i zapalne choroby ucha (zapalenie ucha środkowego, grzybicze zapalenie ucha);
- zaburzenia aparatu przedsionkowego (choroba Meniere'a, zapalenie nerwu przedsionkowego);
- padaczka;
- choroby układu krążenia (niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca);
- zaburzenia metabolizmu (spowodowane głodem, niedoborem witamin).
Dzieci poniżej piątego roku życia mogą doświadczać łagodnych zawrotów głowy niezwiązanych z zaburzeniami neurologicznymi z powodu stresu i zmęczenia fizycznego. Zawroty głowy mogą być również spowodowane chorobą lokomocyjną w transporcie. U kobiet zawroty głowy mogą być związane ze zmianami hormonalnymi i pojawiać się podczas menstruacji.
Zawroty głowy mogą wystąpić po szczepieniu z powodu skutków ubocznych preparatów zawartych w szczepionce. Zawroty głowy mogą też być skutkiem osteochondrozy szyjnej – występują z powodu ucisku kręgów na tętnice i zaburzeń krążenia krwi w mózgu.
Zawroty głowy po jedzeniu
Zawroty głowy po jedzeniu mogą być objawem chorób przewodu pokarmowego lub chorób serca. Zawroty głowy, nudności i osłabienie po posiłku mogą być związane ze stanem zapalnym błony śluzowej żołądka. Może je wywołać choroba wrzodowa lub zapalenie błony śluzowej żołądka, dlatego wymagają konsultacji z gastroenterologiem.
Zawroty głowy i wymioty po jedzeniu mogą być spowodowane zatruciem pokarmowym lub reakcją alergiczną na spożyte pokarmy. Zawroty głowy mogą być również spowodowane przejadaniem się lub jedzeniem zbyt pikantnych i tłustych potraw. W tym przypadku należy ustalić, które pokarmy powodują taki objaw i wprowadzić zmiany w swojej diecie.
Psychogenne zawroty głowy
Psychogenne zawroty głowy charakteryzują się nagłymi zaburzeniami orientacji w przestrzeni i utratą koordynacji. Występują na skutek zaburzeń psychosomatycznych i reakcji na stres. Inne przyczyny psychogennych zawrotów głowy:
- nerwice;
- depresja;
- ataki paniki;
- zmęczenie;
- przewlekła bezsenność;
- zaburzenia lękowe.
Psychogenne zawroty głowy mogą wystąpić w pozycji stojącej, podczas chodzenia i gwałtownego wstawania. Przy zaburzeniach lękowych mogą wystąpić także podczas leżenia na plecach i obracania się z boku na bok. Po ustabilizowaniu stanu psychicznego zawroty głowy ustępują.
Zawroty głowy i mdłości
Zawroty głowy i nudności mogą wystąpić w wyniku chorób narządu słuchu (zapalenie ucha środkowego, choroba Meniere'a). Nudności i wymioty z towarzyszącą utratą koordynacji mogą być również objawami migreny, guzów mózgu, uszkodzenia nerwu przedsionkowego. Nagłe osłabienie, zimne poty, nudności i zawroty głowy mogą wystąpić w przypadku niewydolności układu krążenia. Aby ustalić przyczynę dolegliwości, konieczna jest konsultacja z neurologiem.
Jakie są objawy zawrotów głowy?
Objawy zawrotów głowy obejmują osłabienie, utratę równowagi, omdlenia i uczucie słabości w nogach (“nogi jak z waty”). Zawrotom głowy mogą również towarzyszyć następujące objawy:
- zmiany rytmu serca (tachykardia, bradykardia);
- niewyraźne widzenie;
- bóle głowy;
- nudności i wymioty;
- zwiększona potliwość;
- wahania ciśnienia krwi.
Kiedy pojawiają się zawroty głowy, można zaobserwować niestabilność ciała, drętwienie rąk i stóp. Może wystąpić rozmycie świadomości, uczucie odurzenia. Pacjent ma wyimaginowane poczucie ruchu obiektów w otaczającej przestrzeni. Atak zawrotów głowy może trwać od kilku sekund do kilku godzin i może mu towarzyszyć szum w uszach.
Zawroty głowy u kobiet w ciąży
Zawroty głowy w ciąży często pojawiają się w pierwszym trymestrze; są związane ze zmianami hormonalnymi w organizmie, który przygotowuje się do donoszenia dziecka. Kobieta w ciąży może czuć się osłabiona, mieć mdłości i zawroty głowy, może u niej występować zwiększona potliwość. Objawy zawrotów głowy mogą nasilać się rano i wieczorem oraz w trakcie podróży środkami transportu.
Aby zmniejszyć ataki zawrotów głowy u kobiet w ciąży, zaleca się przyjmowanie witamin, spacery na świeżym powietrzu, umiarkowaną aktywność fizyczną. Jeśli zawroty głowy nie znikają w drugim i trzecim trymestrze ciąży, należy skonsultować się z neurologiem, aby wykluczyć zaburzenia u matki i płodu.
Jak udzielić pierwszej pomocy osobie z zawrotami głowy?
Atak zawrotów głowy może trwać kilka godzin i powodować poważny dyskomfort. Pierwsza pomoc w przypadku zawrotów głowy obejmuje:
- siedzenie lub leżenie, aby uniknąć możliwości upadku;
- skoncentrowanie się na konkretnym obiekcie w celu zmniejszenia wrażenia wirowania w przestrzeni;
- umieszczenie bandaża nasączonego zimną wodą na czole;
- wpuszczenie świeżego powietrza do pomieszczenia.
Silne zawroty głowy mogą wskazywać na poważne choroby (udar, przełom nadciśnieniowy). Jeśli stan nie ulega poprawie, pojawiają się omdlenia i dezorientacja, należy pilnie wezwać lekarza.
Jak szybko powstrzymać zawroty głowy?
Aby szybko złagodzić zawroty głowy, należy położyć się na plecach, tak aby głowa, szyja i ramiona leżały płasko na poduszce, co pomoże uniknąć zginania tętnic kręgowych. Zaleca się również przewietrzenie pomieszczenia, aby do krwi dotarła wystarczająca ilość tlenu.
Aby zdiagnozować zawroty głowy, neurolog zbada pacjenta, zbierze wywiad i zaleci dodatkowe badania (badania krwi, rezonans magnetyczny mózgu, USG naczyń krwionośnych). Na podstawie wyników badań lekarz dobierze leczenie zawrotów głowy. Może ono obejmować następujące rodzaje leków:
- środki nootropowe;
- antyoksydanty;
- witaminy;
- leki regulujące ciśnienie krwi;
- antydepresanty;
- leki poprawiające przepływ krwi.
Regularne ćwiczenia fizyczne, odpowiednia dieta, unikanie stresujących sytuacji pomagają wyeliminować zawroty głowy. Specjalne ćwiczenia, które obejmują krążenia głowy i szyi, ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia rozwijające aparat przedsionkowy (ćwiczenia równowagi) również pomagają zmniejszyć częstotliwość ataków zawrotów głowy.
