Czym jest dysplazja szyjki macicy?
Dysplazja szyjki macicy (śródnabłonkowa neoplazja) to przedrakowy, nietypowy rozrost komórek na powierzchni szyjki macicy. Szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego pomoże zapobiec rozwojowi dysplazji.
Stadium dysplazji szyjki macicy 
Przyczyny dysplazji szyjki macicy
Zazwyczaj dysplazja szyjki macicy rozwija się przez wirus brodawczaka ludzkiego. Inne przyczyny dysplazji szyjki macicy to m.in.:
- genetyczna predyspozycja do raka szyjki macicy;
- nadżerka szyjki macicy;
- choroby przenoszone drogą płciową (np. chlamydia);
- wczesne rozpoczęcie życia seksualnego (przed 18 r.ż.);
- seks bez zabezpieczenia;
- gruźlica lub ludzki wirus niedoboru odporności;
- długotrwałe stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych;
- ciąża mnoga.
Zwiększone ryzyko dysplazji cylindrycznego nabłonka obserwuje się również u osób, które przeszły transplantację narządów lub przyjmują leki immunosupresyjne (ze względu na osłabiony układ odpornościowy). Czynne i bierne palenie może wpływać na rozwój dysplazji szyjki macicy ze względu na substancje chemiczne zawarte w dymie papierosowym (koncentrują się w płynie szyjkowym, wpływają na zdrowie komórek szyjki macicy).
Objawy dysplazji szyjki macicy
Dysplazja szyjki macicy zazwyczaj przebiega bezobjawowo. Objawy pojawiają się, jeśli przyczyną jej rozwoju są infekcje płciowe. Możliwe objawy dysplazji szyjki macicy:
- obfite miesiączki;
- ból i dyskomfort podczas stosunku płciowego;
- podrażnienie i zaczerwienienie pochwy;
- pojawienie się narośli na zewnętrznych narządach płciowych (brodawki, kłykciny i brodawczaki).
Na obecność dysplazji szyjki macicy mogą wskazywać anomalne krwawienie między menstruacjami, po irygacji pochwy, badaniu ginekologicznym lub podczas czy po zakończeniu stosunku płciowego. Wydzielina przy dysplazji może być płynna, zielona albo żółta, i mieć nieprzyjemny zapach.
Stopnie dysplazji szyjki macicy
Dysplazję szyjki macicy wyróżnia się w zależności od stopnia uszkodzenia:
- łagodna dysplazja szyjki macicy. W przypadku dysplazji szyjki macicy I stopnia na powierzchni narządu pojawiają się nietypowe komórki, które uszkadzają jedną trzecią błony śluzowej;
- umiarkowana dysplazja szyjki macicy. Nieprawidłowe komórki uszkadzają do dwóch trzecich nabłonka szyjki macicy;
- ciężka dysplazja szyjki macicy. W przypadku dysplazji szyjki macicy III stopnia komórki przedrakowe znajdują się w całej górnej warstwie szyjki macicy.
Stopień śródnabłonkowej neoplazji szyjki macicy określa ginekolog. Lekarz ustala leczenie w zależności od ilości nieprawidłowych komórek znajdujących się na powierzchni szyjki macicy.
Jak leczyć dysplazję szyjki macicy?
Ginekolog przed rozpoczęciem leczenia dysplazji szyjki macicy określa stadium i przyczynę choroby, obszar, lokalizację i głębokość uszkodzenia narządu. Diagnostyka dysplazji szyjki macicy obejmuje:
- badanie ginekologiczne (wykonywane w celu oceny stanu szyjki macicy, pochwy, jajników, jajowodów, pęcherza moczowego i odbytnicy);
- test cytologiczny (wymaz z pochwy dla badania cytologicznego i wykrywania nieprawidłowych komórek na błonie śluzowej kanału szyjki macicy);
- USG ginekologiczne (badanie szyjki macicy w celu wykrycia zmian patologicznych).
W przypadku dysplazji szyjki macicy ginekolog wykonuje kolposkopię. Podczas kolposkopii lekarz za pomocą kolposkopu powiększa srom, ściany pochwy i szyjkę macicy w celu identyfikacji i zbadania nieprawidłowych komórek na powierzchni genitaliów. W przypadku dysplazji lekarz wykonuje również biopsję szyjki macicy (usunięcie uszkodzonych tkanek w celu ustalenia, czy komórki są łagodne, czy złośliwe).
Ginekolog po ustaleniu diagnozy dobiera przebieg terapii. Możliwości leczenia dysplazji szyjki macicy to:
- konizacja (wycięcie kawałka tkanki w kształcie stożka zawierającego nieprawidłowe komórki);
- kriodestrukcja dysplazji szyjki macicy (zniszczenie patologicznych komórek za pomocą ciekłego azotu, dwutlenku węgla lub argonu);
- pętlowe wycięcie elektrochirurgiczne (usunięcie dotkniętych tkanek za pomocą prądu elektrycznego);
- leczenie falami radiowymi (wpływanie falami radiowymi o wysokiej częstotliwości na komórki).
Metodę leczenia dysplazji wybiera ginekolog w zależności od stopnia uszkodzenia szyjki macicy. W przypadku dysplazji szyjki macicy stopnia II lekarz przepisuje również leczenie farmakologiczne (leki hamują aktywny podział komórek). W razie niemożliwości usunięcia wszystkich dotkniętych obszarów lub nawrotów ginekolog może skierować na histerektomię (usunięcie szyjki macicy z powodu dysplazji).
Jak przeprowadza się kriodestrukcję dysplazji szyjki macicy?
Kriodestrukcję dysplazji szyjki macicy przeprowadza się zazwyczaj za pomocą ciekłego azotu, schłodzonego do temperatury od -210 do -195°C. Przed kriodestrukcją ginekolog stosuje znieczulenie miejscowe.
Podczas kriodestrukcji dysplazji szyjki macicy ginekolog wykorzystuje lusterko i kriosondę, w którym mieści się i krąży azot. Lekarz zamraża dotknięte obszary za pomocą sondy. Czujnik utrzymuje się przez kilka minut na każdym obszarze (koniecznie dla zniszczenia nieprawidłowych komórek).
Przez kilka tygodni po kriodestrukcji można obserwować gęste, płynne wydzieliny z niewielkimi domieszkami krwi. Aby zapobiec zakażeniu, ginekolog zaleca unikanie stosunków dopochwowych, stosowanie tamponów i irygacji w ciągu kilku dni do kilku tygodni.
Jak przebiega leczenie metodą fal radiowych dysplazji szyjki macicy?
Leczenie dysplazji szyjki macicy metodą fal radiowych polega na ekspozycji dotkniętych obszarów falami radiowymi o wysokiej częstotliwości. Przed zabiegiem lekarz stosuje anestezję miejscową w celu znieczulenia szyjki macicy. Za pomocą fal radiowych kauteryzuje się naczynia krwionośne i wycina dotknięty obszar zawierający nieprawidłowe komórki. Zaletami leczenia falami radiowymi są bezkontaktowość i bezkrwawość, niskie ryzyko rozwoju powikłań.
W ciągu dwóch tygodni po zabiegu koniecznie należy powstrzymać się od kontaktów płciowych, odwiedzania basenów, łaźni i sauny, aby zapobiec powstaniu infekcji i uszkodzeniu tkanek szyjki macicy. Zaleca się również ograniczenie wysiłku fizycznego (trwałość ograniczenia zależy od stopnia uszkodzenia tkanek leczonych metodą fal radiowych).
Dysplazja szyjki macicy a ciąża
Normalny przebieg ciąży z dysplazją szyjki macicy zależy od stopnia zaawansowania choroby, jej przyczyny oraz aktualnego stanu pacjentki. Aby zapobiec rozwojowi powikłań ciąży (poronienie, poród przedwczesny, urodzenie dziecka z niską masą ciała), wymagana jest stała obserwacja przez ginekologa.
Jeśli dysplazja szyjki macicy zostanie wykryta w czasie ciąży, leczenie zazwyczaj odkłada się do porodu. Biopsję tkanek wykonuje się tylko w przypadku podejrzenia raka szyjki macicy.
