Zawał to nagłe zablokowanie dopływu krwi do serca z powodu skurczu lub zakrzepu. W wyniku zatrzymania normalnego krążenia krwi mięsień sercowy zostaje znacznie uszkodzony, co prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych (chorób układu krążenia i narządów wewnętrznych, wstrząsu kardiogennego).
Nie wiadomo, jak długo żyją ludzie po zawale serca. Wszystko zależy od wczesnego udzielenia pierwszej pomocy, przebytych i współistniejących chorób oraz właściwego leczenia. Powrót do zdrowia po zawale serca wymaga radykalnych zmian w diecie i stylu życia.
Jak rozpoznać atak serca?
Objawy ataku serca mogą mieć różną intensywność i czas przebiegu (wolno lub szybko) i obejmują:
- dolegliwości bólowe w okolicy klatki piersiowej — chory może mieć wrażenie, że jego klatka piersiowa jest ściskana lub uciskana przez ciężki przedmiot, ból może się rozprzestrzeniać z klatki piersiowej na żuchwę, szyję, ręce i okolice pleców;
- zadyszka;
- zawroty głowy, uczucie bezwładności lub słabości;
- przytłaczający lęk, niepokój.
Nie wszystkie osoby doświadczają silnego bólu w klatce piersiowej podczas zawału mięśnia sercowego (ataku serca). Często ból w klatce piersiowej jest łagodny lub umiarkowany i bywa mylony z niestrawnością. To zespół objawów, a nie samo uczucie ciężkości czy bólu w klatce piersiowej, odgrywa kluczową rolę w stwierdzeniu, czy doszło do zawału.
Po zbadaniu pacjenta kardiolog określa przyczyny zawału serca. Wśród nich na pierwszym miejscu znajdują się nałogi i nieleczone choroby przewlekłe.
Co czuje człowiek podczas zawału serca?
Skurcz mięśnia sercowego może powodować uczucie strachu, niepokoju, zdezorientowania lub duszności. Istnieją dwa główne rodzaje leczenia zawału serca:
- przyjmowanie leków, które rozpuszczają skrzepy krwi;
- operacja przywracająca prawidłowy przepływ krwi do serca.
Ile razy w życiu można przebyć zawał serca?
Człowiek może przebyć kilka ataków serca. Jednak to, w jakim stopniu jego życie wróci do normy po zawale, zależy od tego, jak mocno został uszkodzony mięsień sercowy. Jeden poważny atak serca może być znacznie bardziej niebezpieczny, a nawet zagrażający życiu, niż kilka ataków serca, które nie skutkowały poważnymi problemami zdrowotnymi. Jednocześnie nawet jeden łagodny atak serca świadczy o tym, że naczynia krwionośne wokół serca są niedrożne, co zwiększa ryzyko kolejnego zawału.
Czy serce regeneruje się po zawale?
Serce tylko częściowo regeneruje się po zawale. Przywrócenie sprawności serca po zawale leży w rękach kardiologa i osoby, która go przebyła. Jak można wzmocnić serce po zawale? Konieczne jest ścisłe przestrzeganie programu rehabilitacji, poddawanie się rutynowym badaniom kontrolnym i prowadzenie zdrowego trybu życia. Podczas rezonansu magnetycznego można zobaczyć, jak wygląda serce po zawale: wyraźnie widoczne są blizny.
Jakie są etapy rehabilitacji po zawale serca?
W większości przypadków rehabilitacja kardiologiczna obejmuje następujące etapy:
- uregulowanie rytmu snu i aktywności;
- zmiana diety (zdrowe odżywianie);
- codzienne spacery na świeżym powietrzu;
- zmiany w życiu seksualnym (niektóre pozycje seksualne są niewskazane);
- leczenie uzdrowiskowe (w zależności od potrzeb).
Rehabilitacja po operacji serca (jak również w przypadku, gdy operacja nie była konieczna) polega na zapobieganiu rozwojowi choroby wieńcowej, miażdżycy i innych powikłań. W leczeniu stosuje się farmakoterapię (w szczególności leki przeciwzakrzepowe).
Istnieje kilka grup preparatów, które pozwalają zmniejszyć ryzyko wystąpienia ataku serca.
| Jakie preparaty pomagają zmniejszyć ryzyko wystąpienia ataku serca? | |
| Grupa preparatów | Sposób działania |
| Inhibitory ACE | Hamują działanie niektórych hormonów, dzięki czemu obniżają ciśnienie tętnicze. Leki pomagają usunąć nadmiar wody z organizmu i poszerzyć naczynia krwionośne. |
| Leki przeciwpłytkowe | Zapobiegają powstawaniu zakrzepów, obniżając krzepliwość krwi |
| Beta-blokery | Rozluźniają mięsień sercowy, obniżają puls. Dzięki temu ciśnienie tętnicze spada, a obciążenie serca jest mniejsze. |
| Statyny | Hamują działanie enzymu wątroby, który odpowiada za produkcję cholesterolu. Obniża to poziom cholesterolu we krwi i zmniejsza ryzyko ponownego uszkodzenia tętnic wieńcowych. |
Jeśli chodzi o zabiegi rehabilitacyjne i inne metody leczenia, lekarz dobiera je indywidualnie w zależności od diagnozy i stanu zdrowia pacjenta. Na przykład leczenie po cichym zawale serca odbywa się za pomocą środków przeciwbólowych i leków rozszerzających naczynia obwodowe.
Czy przestrzeganie diety po przebytym zawale jest konieczne?
Po przebytym zawale należy bezwzględnie zmodyfikować swój sposób odżywiania, a nowa dieta powinna być zbilansowana i zdrowa. Zaleca się stosowanie diety niskotłuszczowej, bogatej w błonnik i produkty pełnoziarniste, a także spożywanie co najmniej pięciu porcji owoców i warzyw dziennie. Ponadto należy unikać spożywania alkoholu lub ograniczyć je do minimum.
Dozwolone jest spożywanie chudego mięsa i ryb, zup warzywnych i mlecznych, a także produktów bogatych w potas (szpinak, banany, ziemniaki, morele, suszone śliwki). Nie należy spożywać żywności sprzyjającej fermentacji jelitowej, ani pić napojów stymulujących układ nerwowy (kawa, mocna herbata, napoje energetyzujące, słodkie napoje gazowane). Posiłki najlepiej przygotowywać na parze lub w piekarniku. Ponadto, jeśli to możliwe, należy unikać nadmiernego spożycia soli i cukru.
Jaki wysiłek fizyczny jest wskazany w trakcie rehabilitacji?
Aktywność fizyczna po zawale serca powinna być umiarkowana i uzgodniona z lekarzem prowadzącym. Aby przyspieszyć proces regeneracji, należy rzucić palenie, a w przypadku problemów z wagą pilnować, by nie doszło do nagłej lub znacznej utrata masy ciała.
Medycy zalecają regularną aktywność fizyczną: dorośli powinni wykonywać ćwiczenia aerobowe o umiarkowanej intensywności przez co najmniej 150 minut (2 godziny 30 minut) tygodniowo. Wyjątkiem są sytuacje, w których lekarz prowadzący wybiera spersonalizowane ćwiczenia ze względu na występowanie chorób współistniejących.
Jak opiekować się osobą, która miała zawał serca?
Osoba, która przebyła zawał serca, powinna zadbać o swoje zdrowie i stosować się do zaleceń kardiologa. Opieka nad osobą, która przebyła zawał serca, obejmuje zapewnienie:
- zdrowego snu;
- pełnowartościowej diety, bogatej w witaminy i minerały;
- przyjmowania leków przepisanych przez lekarza o właściwej porze;
- codziennych spacerów na świeżym powietrzu.
Zawał mięśnia sercowego może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia kobiet i mężczyzn, z czego niektóre mogą nawet stanowić zagrożenie życia. Do takich powikłań należą:
- arytmie, prowadzące do zaburzeń rytmu serca;
- wstrząs kardiogenny, który powoduje uszkodzenie mięśnia sercowego, co z kolei prowadzi do niewydolności układu krążenia;
- pęknięcie serca, podczas którego dochodzi do pęknięcia mięśnia sercowego, ściany lub zastawki.
Powikłania te mogą pojawić się natychmiast po zawale serca i często stanowią główną przyczynę śmierci. Wiele osób umiera przed przybyciem karetki właśnie z powodu wystąpienia komplikacji. Może to również nastąpić w ciągu pierwszego miesiąca po przebytym ataku. Wiek chorego, stopień dotkliwości zawału oraz czas udzielenia pierwszej pomocy to czynniki, które mogą mieć decydujący wpływ na wystąpienie powikłań.
Leczenie rehabilitacyjne, w zależności od diagnozy i charakteru powikłań, ordynuje lekarz prowadzący. Jednak po zakończeniu rehabilitacji konieczne są systematyczne wizyty u kardiologa i prowadzenie zdrowego trybu życia, aby zapobiec kolejnemu zawałowi serca.
